VetMed

VİTAMİNLER (A, D, E, C)

A, D ve E vitaminleri yağda çözünebilen vitaminler sınıfına girer. Yağda çözünen vitaminler bağırsak kanalından emilirler ve metabolik ihtiyaç için gerekli olan miktardan fazlası alındığında yağ dokuda depolanırlar. Ancak A ve D vitaminlerinde doz aşımının toksik etkileri bulunduğu için önerilen dozların çok fazla üstüne kullanılması tavsiye edilmez.

Vitamin A

Vitamin A dışarıdan alınması zorunlu vitaminlerden biridir.

• En önemli etkisi görme fonksiyonlarına yaptığı etkidir.
• Gece körlüğünün giderilmesinde etkilidir.
• Büyüme; genç hayvanlarda büyüme üzerine etkili olduğu kanıtlanmıştır. Yapılan çalışmalarda Vitamin A yönünden eksik beslenen hayvanlarda iştah kaybı ve kemik gelişiminde yavaşlamalar gözlemlenmiştir.
• Üreme; erkek hayvanlarda sperm üretimi (döl verimi) için ve gebeliğin devamının sağlanmasında önemli role sahiptir.
• Epitel dokunun salgılayıcı özelliğinin çalışmasını tetikler ve deri sağlığının sürekliliğini sağlar.

Eksikliğinde,

• Buzağı ve sığırlarda körlük,
• Özellikle derinin bakteriyel enfeksiyonlara, mantar ve paraziter invazyonlara karşı savunmasız hale gelmesi,
• Testis epitel dokusunda bozukluklar ve buna bağlı olarak sperma kalitesinde düşüş,
• Plasenta epitel dokusunda bozukluklar ve buna bağlı olarak yavru ölümleri ve anomaliler,
• Civciv ölümleri, gelişmede gerilikler, yumurta veriminde azalmalar, kuluçka randımanında düşüş, yetişkinlerde çapraz gaga olguları,
• Kıl ve tüy dökülmesi, yapağı verimi ve kalitesinde düşüş,
• Sinir hücrelerinde dejenerasyon, koordinasyon bozukluğu görülür.

Vitamin D (Kolekalsiferol)

Vitamin D’nin genel etkisi, kalsiyum ve fosforun organizmada dengede tutulmasını ve kemik mineralizasyonunu sağlamaktır.

• Kemik ve dişlerde Kalsiyum ve Fosfor depolanması
• Kalsiyum ve Fosfor’un bağırsaklardan emilimi böbreklerden atılımının sağlanması (fizyolojik oranın sağlanması)
• Fosforilaz enzimi ile ilişkisinden dolayı karbonhidrat metabolizmasının düzenli olarak sürdürülmesi gibi görevleri vardır.

Eksikliğinde;

• Genç hayvanlarda raşitizm, büyüme geriliği,
• Kemiklerde Kalsiyum ve Fosfor eksikliği nedeniyle ayak eklemlerine şişlikler,
• Kanatlılarda gaganın bükülebilir hal alması, yumurta veriminin azalması, yumurta kabuğunda yumuşama ve yumurta çıkış gücünde düşme,
• Ergin hayvanlarda Kalsiyum emilimi bozukluğuna bağlı osteomalazi (kemiklerde kırılganlık)
• İştah azalması, üreme performansında düşüş, sindirim faaliyetlerinde aksama, paratiroid bezlerde büyüme ve iskelet sistemi bozuklukları gözlenir.

Doğumu takiben vitamin D takviyesi süt humması (hipokalsemi) riskini azaltır.

Vitamin E (Tokoferol)

Vitamin E antioksidan olup doymamış yağların, vitamin A ve karotenin oksidasyonunu önler.

• Biyolojik antioksidan
• Yağ asitlerinin oksidasyonunu ve bozulmasını engeller.
• Vücudun ve süt yağının dayanıklılığını arttırır.
• Ayrıca döl verimi, üreme, bağışıklık ve hormon üretiminde görev aldığı bilinmektedir.

Eksikliğinde;

• Kanatlılarda kas distrofisi, deli civciv hastalığı (ensefomalasi – civcivlerde dengesizlik, sendeleme), yumurta çıkış gücünde düşüş,
• Kuzu ve buzağılarda beyaz kas hastalığı (Selenyum eksikliği ile birlikte) gözlemlenir.
• Uzun süreli eksikliğinde çiftlik hayvanlarında erkeklerde devamlı kısırlığa yol açarken, dişilerde döl tutmama, embriyo ölümlerine yol açtığı bilinmektedir.

Vitamin C (Askorbik Asit)

Vitamin C, enerji metabolizmasında etkili görev alır.

• Kemik ve yumuşak dokuları birbirine bağlayan bağdokumu oluşumunda,
• Enerjinin vücutta değerlendirilmesi ve enzimleri uyarıcı olarak,
• Enfeksiyonlara karşı vücuda direnç kazandırmada görev alır.

Eksikliğinde;

• Özellikle diş etlerinde yangıyla birlikte, deri altında, kaslarda, iç organlarda kanamalar görülür.

AMİNO ASİTLER

Amino asitler, vücut ağırlığını ve yemden yararlanma oranını arttırırlar. Yem maliyetini düşürür ve sıcak stresine karşı etkilidir.

Vücutta proteinleri etkin olarak oluşturmak ve kullanmak için tüm amino asitlere ihtiyaç vardır ve dengeli şekilde amino asitlerin vücuda alınması sağlanmalıdır.

Metiyonin

Yapısıda sülfür bulunduran esansiyel (dışarıdan alımı zorunlu) amino asittir. Protein sentezinde gereklidir. Vücudun testesteron seviyesini arttırarak yağların parçalanmasını ve büyüme hormonunun salgılanmasını sağlar.

• Döl verimi ve üreme fonksiyonlarında etkilidir.
• Ayrıca gelişim için ve kanatlılarda yumurta üretimi için gereklidir.
• Karaciğerin yağları işlemesinde rol oynar.

Lizin

Lizin (lysine) esansiyel bir amino asittir ve kritik vücut protein¬lerinin yapımında hayati bir önem taşır.

• Büyüme, doku ona¬rımı ve antikorların, hormonların ve enzimlerin üretimi için gereklidir.
• Enerji üretimi için gerekli yağ asitlerini tam olarak kullanır.
• Kalsiyum emilimine yardımcı olur, kıkırdak, bağ doku ve tendonların yapısında bol miktarda bulunur.

Lösin

Esansiyel amino asitlerden biridir. Proteinlerin yapısında en yaygın bulunan amino asittir.

• Vücutta kaslardaki ve karaciğerdeki protein biyosentezini destekleyerek kas proteinlerinin yapımına ve hasar görmüş kasların iyileşmesini sağlamaktadır.

Glutamik asit

Esansiyel amino asitlerden biridir. Proteinlerin yapısına katılır.

• Bağırsak dokusunun bütünlüğünü sağlar ve yangısını baskılar.
• Önemli metabolik yollarda rol alır. (Azot taşınması vb.)

Arjinin

Yarı esansiyel amino asitlerden biridir. Vücutta başta protein sentezi olmak üzere çeşitli sentezlerde rol oynar.

• Bağışıklık sistemini güçlendirir.
• Üreme fonksiyonlarının düzenlenmesine olumlu etkileri vardır.